سفر بان کی‌مون، فرصتی برای فعالان حقوق بشر
سه شنبه, 1391-06-07 10:48
در گفت‌وگو با حسن نایب‌هاشم، فعال حقوق بشر
سراج‌الدین میردامادی
سراج‌الدین میردامادی - بیش از ۴۰۰ تن از فعالان سیاسی و مدنی، با نوشتن نامه‌ای به بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، از وی خواسته‌اند در مدت زمان سفر به ایران در جریان برپایی اجلاس جنبش عدم تعهد، به دیدار میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد از رهبران در حصر مخالفان دولت و زندانیان سیاسی حوادث پس از دهمین انتخابات ریاست جمهوری برود.
دبیرکل سازمان ملل قرار است برای شرکت در اجلاس سران کشورهای عضو سازمان غیرمتعدها، به تهران سفر کند.
این فعالان در نامه مذکور با اشاره به عارضه قلبی میرحسین موسوی و محدودیت‌های اعمال شده برای این رهبر جنبش سبز، خواستار دیدار دبیر کل سازمان ملل با وی شده‌اند.
امضاکنندگان این نامه سفر باکی مون به ایران را "فرصتی نیکو برای ارزیابی مستقیم از وضعیت وخیم حقوق بشر در ایران" دانسته و آورده‌اند: "گفت‌وگو و نظارت شما می‌تواند نقشی مهم در جلوگیری از وخامت بیشتر اوضاع و بهبود نسبی وضع موجود داشته باشد."
به همین بهانه، با حسن نایب‌هاشم، فعال حقوق بشر گفت‌وگویی کرده‌ایم.
هدف تنظیم‌کنندگان این نامه چه بوده است؟ با توجه به اینکه پیش از این احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد، اجازه پیدا نکرد وارد ایران شود، چگونه فعالان سیاسی و مدنی امید دارند که دبیرکل سازمان ملل بتواند با رهبران در حصر جنبش سبز و زندانیان سیاسی دیدار داشته باشد؟
حسن نایب هاشم: به هرحال این فرصتی است برای اینکه مقامات عالی بین‌المللی بتوانند با مقامات جمهوری اسلامی صحبت کنند و در عین حال شرایطی را فراهم کنند که بتوانند از زندانیان سیاسی متعدد به شمول آقایان کروبی، موسوی و خانم رهنورد دیدار داشته باشند.
حسن نایب‌هاشم: آقای بان کی‌مون در گزارشی که برای سفر خود داده‌اند، تاکید کرده‌اند که به شدت نگران اظهارات مقامات جمهوری اسلامی هستند و به طور مشخص مطرح کرده‌اند که مایل‌اند در مورد چهار مسئله با این مقامات گفت‌وگو کنند که یکی از آن مسائل در کنار پرونده هسته‌ای، تروریسم و مسائل مربوط به سوریه، مسئله حقوق بشر است.
آقای بان کی‌مون در گزارشی که برای سفر خود داده‌اند، تاکید کرده‌اند که به شدت نگران اظهارات مقامات جمهوری اسلامی هستند و به طور مشخص مطرح کرده‌اند که مایل‌اند در مورد چهار مسئله با این مقامات گفت‌وگو کنند که یکی از آن مسائل در کنار پرونده هسته‌ای، تروریسم و مسائل مربوط به سوریه، مسئله حقوق بشر است.
در این ارتباط، مدافعان حقوق بشر امیدوار هستند شرایطی فراهم بیاید که آقای بان کی‌مون بتوانند از این موقعیت استفاده کنند و مسائل جامعه بین‌المللی را همانطور که خودشان گفته‌اند، با مقامات جمهوری اسلامی در میان بگذارند. بر این اساس، دیدار با کسانی که سه سال پیش کاندیدای ریاست جمهوری بودند، می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
در مورد اینکه به آقای احمد شهید اجازه ورود داده نشد و دیدار خانم پیلای هم برخلاف قولی که به او داده بودند، میسر نشده، مسئله این است که خانم پیلای برای دیدار خودشان از ایران، یک سری تدارکات را می‌طلبند، از جمله اینکه بتوانند آزادانه با زندانیان سیاسی دیدار داشته باشند که از سوی حکومت ایران تأمین شدنی نیست.
در هر حال، من فکر می‌کنم در این چند روزی که فرصت هست، ما باید پیام خودمان را به آقای بان کی‌مون برسانیم و ایشان هم چه بسا بتوانند از نفوذ خودشان استفاده کنند، مقامات جمهوری اسلامی را به عقب‌نشینی وادارند و این دیدار صورت بگیرد.
بیست و یکمین اجلاس شورای حقوق بشر، از دهم سپتامبر در شهر ژنو آغاز خواهد شد و شما هم برای فراهم‌سازی مقدمات در ژنو به سر می‌برید. فکر می‌کنید گزارش بان کی‌مون در خصوص نقض حقوق بشر در ایران، می‌تواند تأثیری در بررسی پرونده‌ی حقوق بشر ایران در شورای حقوق بشر داشته باشد؟
بله، البته در این اجلاس شورای حقوق بشر در بخش مربوط به مسائل کشورها، به طور ویژه کشور ایران بررسی نمی‌شود. بلکه در مقاطع اخیر، طبق معمول، مسائل مربوط به کشور سوریه مورد بررسی قرار می‌گیرد. هم‌چنین با توجه به کودتایی که در مالی اتفاق افتاده، مالی و همینطور کشورهایی که در حال گذار هستند، مثل کامبوج، سودان و سومالی به طور ویژه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
اما در مباحث مختلفی که در شورای حقوق بشر جاری خواهد بود، مسائل ایران هم در پیوند با موضوعات مختلف، ازجمله مسئله زنان، اعدام‌ها، مسئله شکنجه و... مطرح خواهد شد. بسته به موضوعاتی که در شورای حقوق بشر مورد بررسی قرار می‌گیرد، مدافعان حقوق بشر ایرانی سعی می‌کنند مسائل مربوط به ایران را در این شورا طرح کنند و ما هم به سهم خودمان در این جهت تلاش خواهیم کرد.
آیا وضعیت زندانیان سیاسی و به ویژه عدم رسیدگی به زندانیانی که در شرایط حادتری به سر می‌برند و دچار مشکلات و بیماری‌های خاص هستند، در جلسات شورای حقوق بشر مطرح خواهد شد؟ آیا به وضعیت جسمانی میرحسین موسوی و سایر زندانیان سیاسی که وضعیت سلامتی و درمانی مساعدی ندارند، در این جلسه اشاره خواهد شد؟
بله قطعاً. یعنی بسته به موضوعی که در شورای حقوق بشر مطرح است و فرصتی که برای پرداختن به این موضوعات ایجاد می‌شود، در این رابطه صحبت می‌شود. به طور کلی، در ارتباط با موضوع چهارم، یعنی حادترین مسائلی که باید شورای حقوق بشر به آن توجه کند، ما سعی خواهیم کرد مسائل زندانیان سیاسی و به خصوص مسئله زندانیان بیمار را مورد توجه ویژه قرار بدهیم تا آن‌ها حداقل از آزادی و مرخصی برخوردار باشند تا اینکه در نهایت از زندان و از تمام احکام ناعادلانه آزاد بشوند.
در پایان نشست بیست و یکم شورای حقوق بشر، آیا قطعنامه‌ای هم صادر خواهد شد؟ آیا این قطعنامه در بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران تأثیری خواهد گذاشت؟
قطعنامه‌ای به طور مشخص در رابطه ایران، برای این اجلاس پیش‌بینی نشده است، ولی همانطور که گفتم، مسئله سوریه در دستور کار این اجلاس شورا است و قطعاً حداقل یک قطعنامه در ارتباط با مسائل سوریه طرح خواهد شد و مسئله‌ی دخالت‌های جمهوری اسلامی ایران در سوریه و تحت تأثیر قرار گرفتن مسائل حقوق بشری مردم سوریه در اثر این دخالت‌ها می‌تواند در این قطعنامه جا داشته باشد. مسئله‌‌ای که در شورای امنیت به آن اشاره شده، تجاوز جمهوری اسلامی از یکی از قطعنامه‌های شورای امنیت است، با ارسال اسلحه به سوریه که ممکن است در این زمینه، به شکلی با این حرکت برخورد شود.
ولیکن قطعنامه‌های عام متعدد دیگری در رابطه با مسائل حقوق بشر مطرح خواهند شد که می‌توان موارد مربوط به ایران را در این قطعنامه‌ها گنجاند. این تلاشی است که مدافعان حقوق بشر در این دوره خواهند داشت.
احمد شهید، گزارشگر ویژه، با توجه به اینکه مأموریت‌شان تمدید شده، چه کارهایی را در برنامه و تقویم کاری خودشان قرار داده‌اند و چه نقشی در این اجلاس شورای حقوق بشر خواهند داشت؟
در این اجلاس شورای حقوق بشر، آقای احمد شهید گزارش ویژه‌ای نخواهند داد، ولیکن حدود دو ماه بعد (اکتبر- نوامبر) گزارش خود را به مجمع عمومی ارائه خواهند داد و مجمع عمومی در ماه دسامبر نسبت به گزارش ایشان برخورد خواهد کرد و قاعدتاً، مطابق روال سال‌های گذشته، قطعنامه‌ای در مجمع عمومی تصویب خواهد شد.
[1]
