از استیضاح وزیر کار تا پیام روشده اوباما
یکشنبه, 1391-01-20 20:20
نبض سیاست؛
اشکان پارسا
اشکان پارسا- اعضای مجلس شورای اسلامی در نخستین جلسه رسمی سال ۱۳۹۱ کلید اختلافی تازه با دولت "محمود احمدی‌نژاد" را روشن کردند و این بار انتصاب سعید مرتضوی دادستان سابق تهران به سمت مدیرعاملی صندوق تامین اجتماعی بود که داد مجلسی‌ها را درآورد.
در محلی نه چندان دور از ساختمان مجلس یک اتفاق جالب توجه و معنادار افتاد و اعضای شورای نگهبان قانون اساسی آرای حوزه اخذ رای در منطقه دماوند را باطل کردند. همان حوزه‌ای که "محمد خاتمی" رای خبرساز خود را در آنجا به صندوق انداخته بود. ابطال آرای این شهر با تعبیر‌ها و کنایه‌های متفاوتی همراه شد اما تقریبا تحلیلگران معنایی واحد را از آن استخراج کردند.
در عرصه سیاست خارجی نیز خبر‌ها بر عمدتا بر مدار برنامه هسته‌ای می‌چرخید. روزنامه "واشنگتن پست" از پیام باراک اوباما به آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی خبر داد، زنجیره‌ای از تحریم‌های تازه علیه ایران به تصویب رسید و روابط ایران و ترکیه تحت تاثیر مذاکرات هسته‌ای تیره و تار شد.
در کنار این تحولات شبکه خبری پرس تی وی ارگان انگلیسی زبان جمهوری اسلامی نیز با محدودیتی تازه روبه‌رو شد و پس از لغو مجوز فعالیت در انگلستان، امکان پخش برنامه‌هایش در آلمان را از دست داد. رادیو زمانه در "نبض سیاست" این رویداد‌ها را مرور کرده است.
اولین دعوا در سال جدید
هنوز یک هفته‌ای از پایان تعطیلات نوروزی نگذشته بود که از نخستین تنش میان دولت و مجلس در سال جدید رونمایی شد.
طراحان استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گویند که مرتضوی در سمت قبلی خویش یعنی دادستان تهران متهم است و از حالت قضایی معلق شده و پرونده‌اش هنوز مفتوح است و در گزارش تحقیق و تفحص مجلس از فاجعه کهریزک، مقصر شناخته شده است
دعوا این بار بر سر تصمیم "عبدالرضا شیخ الاسلامی" وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به انتصاب سعید مرتضوی دادستان سابق برای مدیرعاملی صندوق تامین اجتماعی بود.
گروهی از نمایندگان منتقد دولت در مجلس، این انتصاب را به‌شدت زیر سوال برده و طرح استیضاح شیخ الاسلامی را آماده کردند.
طراحان استیضاح می‌گویند که مرتضوی "در سمت قبلی خویش یعنی دادستان تهران متهم است و از حالت قضایی معلق شده و پرونده‌اش هنوز مفتوح است و در گزارش تحقیق و تفحص مجلس از فاجعه کهریزک، مقصر شناخته شده است."
تصمیم آنان با واکنش محمود احمدی‌نژاد رییس دولت دهم روبه‌رو شد و او در نامه‌ای به "محمود هاشمی شاهرودی" رییس هیات حل اختلاف مجلس و دولت از وی خواست که جلوی استیضاح وزیر کار توسط مجلس را بگیرد. "علی لاریجانی" رییس مجلس شورای اسلامی با انتقاد از نامه احمدی‌نژاد گفت که "استیضاح یک وزیر جزء اختلافات قوا محسوب نمی‌شود که هیات حل اختلاف بخواهد به آن ورود کند اما باز با این وجود هر کسی که بتواند در این رابطه گام مثبتی بردارد از آن استقبال می‌شود."
احمدی نژاد گفته اگر وزیر شیخ السلامی توسط مجلس برکنار شود، مرتضوی را به عنوان سرپرست وزارت تعاون و کار و رفاه اجتماعی منصوب خواهد کرد. این یعنی که تنش میان دو قوه کماکان ادامه خواهد داشت
موضع لاریجانی حاوی یک گزارهٔ روشن بود. گزاره‌ای حاکی از اینکه مجلس تصمیم به استیضاح وزیر تعاون و حذف مرتضوی را دارد.
در عوض گزارشهایی هست که نشان می‌دهد احمدی‌نژاد هم قصد کوتاه آمدن ندارد. او گفته اگر وزیر شیخ السلامی توسط مجلس برکنار شود، مرتضوی را به عنوان سرپرست وزارت تعاون و کار و رفاه اجتماعی منصوب خواهد کرد. این یعنی که تنش میان دو قوه کماکان ادامه خواهد داشت.
معنای روشن یک آرای باطل شده
شورای نگهبان قانون اساسی هفته گذشته آرای انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی در حوزه‌های رای گیری شهر دماوند را باطل کرد.
اتفاقی که در ظاهر شاید اهمیت چندانی نداشته باشد ولی توجه بسیاری را به خود جلب کرد چرا محمد خاتمی رییس جمهوری پیشین ایران رای خود را در این شهر به صندوق انداخته بود. رای خبر ساز او با بهت بسیاری از مخالفان وضع موجود روبرو شد که این اقدام را خلاف مطالبات اصلاح‌طلبان ارزیابی می‌کردند.
خاتمی پس از مواجهه با سیل انتقاد‌ها در توضیحی اظهار داشت که هدف‌اش ایجاد "روزنه‌ای برای امکان مفاهمه بیشتر با تکیه بر حقوق و مصلحت مردم و پیشرفت واقعی کشور" بوده است. او گفت که روی برگه رای‌گیری عبارت "جمهوری اسلامی" را نوشته است.
بدین معنی که وی خواهان استمرار این نظام حکومتی است. با این حال اقدام شورای نگهبان قانون اساسی در ابطال آرای حوزه‌های رای گیری در شهر دماوند یک نشانهٔ ضمنی با خود داشت. نشانه‌‌ای حاکی از اینکه نهادهای فعلی قدرت در جمهوری اسلامی ابایی از ابطال آرای معترضان ندارند حتی اگر معترضان علائم آشتی از خود بروز دهند.
پیامی که محرمانه نماند
ظاهرا "رجب طیب اردوغان" با دست‌های خالی به تهران نیامده بود. او پیامی از طرف باراک اوباما رییس جمهوری ایالات متحده برای آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی داشت.
نه تهران و نه آنکارا در تریبون‌های عمومی چیزی درباره این پیام فاش نکردند اما روزنامه آمریکایی واشنگتن تایمز روز پنجشنبه(17 فروردین) در گزارشی به قلم "دیوید ایگناشز" آورده بود که "اوباما برای ایران علایمی فرستاده که اگر آیت‌الله علی خامنه‌ای موضع اخیر خود را درباره نرفتن ایران به سوی بمب اتم، تقویت کند، آمریکا برنامه هسته‌ای ایران برای مصارف صلح‌آمیز را خواهد پذیرفت."
روزنامه واشنگتن تایمز در گزارشی به قلم "دیوید ایگناشز" آورده بود که اوباما برای ایران علایمی فرستاده که اگر آیت‌الله علی خامنه‌ای موضع اخیر خود را درباره نرفتن ایران به سوی بمب اتم، تقویت کند، آمریکا برنامه هسته‌ای ایران برای مصارف صلح‌آمیز را خواهد پذیرفت
اردوغان پیش از سفر به تهران، در حاشیه کنفرانس هسته‌ای سئول با اوباما به مدت دو ساعت گفت‌وگو کرده بود و احتمالا پیام رییس جمهوری آمریکا برای رهبر ایران در جریان این دیدار به نخست وزیر ترکیه منتقل شده است.
برپایه گزارش واشنگتن پست، اوباما به اردوغان گفته است که "ایرانی‌ها باید درک کنند که زمان برای حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مناقشه هسته‌ای کوتاه است و تهران باید مذاکرات در پیش رو را غنیمت بشمارد." مقام‌های رسمی جمهوری اسلامی هنوز واکنشی به گزارش‌ها درباره پیام باراک اوباما نشان نداده‌اند.
آن‌ها می‌گویند که حاضر به مذاکره با گروه ۱+۵ (اعضای شورای امنیت سازمان ملل+آلمان) هستند ولی درعین‌حال بر استمرار فعالیت‌های اتمی خود در بخش‌های مناقشه‌برانگیز نظیر غنی‌سازی اورانیوم تاکید می‌کنند.
زنجیره پایان ناپذیر تحریمها
تحریم تبدیل به یک عبارت تکراری در خبرهای مربوط به ایران شده است. عبارتی که مترادف با انزوای روزافزون جمهوری اسلامی است و در پس آن نگرانی از وضعیت زندگی روزمره شهروندان بابت تحمیل شرایط سخت اقتصادی دیده می‌شود.
در هفته گذشته خبرهای متعددی پیرامون تحریمها به خروجی رسانه‌ها راه یافت. روز سه شنبه (۱۵ فروردین) روزنامه "نیویورک تایمز" گزارش داد که شرکت خودرو سازی هیوندای بدون سر و صدا همکاری‌های گسترده خود با ایران، از جمله سرمایه گذاری مشترک در تولید و فروش را متوقف کرده است.
روز چهارشنبه (۱۶ فروردین)، گروه "اتحاد علیه ایران هسته‌ای" در نامه‌ای سرگشاده به "کارلوس گون"، مدیر گروه خودروسازی «رنو- نیسان» از او خواست تا با مد نظر قرار دادن برنامه «مشکوک» هسته‌ای ایران، تجارت با جمهوری اسلامی را متوقف کنند.
روز پنجشنبه (۱۷ فروردین) خبرگزاری "رویترز" اعلام کرد که بیمه‌گر اصلی چین در راستای تحریم‌های غرب علیه نفت ایران، از ماه ژوئیه ارائه خدمات بیمه به تانکرهای حامل نفت ایران را متوقف خواهد کرد. خبرگزاری رویترز همچنین در همین روز علام کرد که دو کمپانی بزرگ یونانی خریدار نفت از ایران اعلام کرده‌اند که به دلیل غیرممکن شدن بازپرداخت پول نفت خریداری شده از ایران که ناشی از گسترش تحریمها علیه این کشور است، خرید نفت از ایران را متوقف کرده‌اند.
این خبر‌ها که به صورت زنجیره‌ای در هر هفته منتشر می‌شود حکایت از عمق یافتن بحران میان تهران و جامعه بین المللی دارد. بحرانی که اکنون در یک قدمی تبدیل شدن به فاجعه قرار دارد و صدای شیپورهای جنگ از فاصله‌ای نه چندان دور به گوش می‌رسد.
تنش میان دو همسایه
زمانی که گروه اسلام‌گرای "عدالت و توسعه" در ترکیه به قدرت رسید، ایرانی‌ها آن را به فال نیک گرفتند اما حالا اوضاع به کلی فرق کرده است. دوستی میان تهران و آنکارا روزبه‌روز کمرنگ‌تر می‌شود و سایه سنگینی از اختلاف بر روابط دو همسایه سایه افکنده است.
"رجب طیب اردوغان" که هفته گذشته برای گفت‌وگو با مقام‌های ایران درباره مهم‌ترین موضوعهای منطقه یعنی تحولات سوریه و برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به تهران آمده بود با خاطری خوش تهران را ترک نکرد. او پس از بازگشت به کشورش اظهاراتی را به زبان آورد که نشان از سطح بالای تنش با ایران داشت.
وی روز پنجشنبه (۱۷ فروردین) ایرانی را به بی‌صداقتی متهم کرد و گفت که آن‌ها با رفتار خود وجهه منطقه‌ای‌شان را بیشتر از دست خواهند داد.
این واکنش بی‌سابقه پس از آن ابراز شد که برخی از مقام‌های ایرانی نسبت به برگزاری مذاکرات آتی هسته‌ای با گروه ۱+۵ در استانبول اظهار تردید کردند و پیشنهاد دادند که این مذاکرات در شهرهایی نظیر دمشق یا بغداد برگزار شود. اردوغان که این پیشنهاد را نوعی نادیده گرفتن و کم‌اعتنایی به ترکیه تلقی کرده بود در سخنانی گفت: "این پیشنهاد که هم‌اکنون بر سر زبان‌هاست، دمشق یا بغداد، وقت تلف کردن است.
معنی‌اش این است که عملی نخواهد شد؛ به خاطر اینکه ایرانی‌ها می‌دانند که طرف دیگر قبول نمی‌کند به دمشق یا بغداد بیاید." هم‌زمان سفیر ایران در آنکارا نیز به وزارت امورخارجه ترکیه اظهار شد تا درباره موضع کشورش پیرامون تحولات سوریه توضیح دهد. ترک‌ها نسبت به اظهارات مقام‌های ایرانی درباره نشست دوستان سوریه اعتراض دارند.
نشست دوستان سوریه در واقع یک نشست همگرایی میان مخالفان دولت اسد بود و این برای تهران که کماکان حامی سرسخت رژیم بشار اسد است تعبیر خوشایندی نداشت.
برخی مقام‌های سیاسی ایران نظیر "محمد اسماعیل کوثری"، نایب رئیس کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس ایران، سیاست‌های اخیر ترکیه را "نابخردانه" خوانده و اردوغان را به تبعیت از "استکبار جهانی" متهم کرده‌اند.
نشست دوستان سوریه در واقع یک نشست همگرایی میان مخالفان دولت اسد بود و این برای تهران که کماکان حامی سرسخت رژیم بشار اسد است تعبیر خوشایندی نداشت
این موضع در رسانه‌های وابسته به حکومت نیز دنبال شده و برخی از آن‌ها با خوشحالی از عصبانیت اردوغان یاد کردند با این حال "رامین مهمانپرست" سخنگوی وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی روز پنجشنبه (۱۷ فروردین) گفت که اختلافهای کشورش با ترکیه طبیعی و قابل حل است. این موضع دیپلماتیک احتمالا با هدف کنترل تنش‌های جاری ابراز شده است اما با توجه به روند پر شتاب حوادث بعید است که تنش میان دو کشور مهار شود.
تاوانی تازه برای پرس تی وی
شبکه تلویزیونی "پرس تی وی" آرام آرام امکان پخش برنامه‌های خود از ماهواره‌های معتبر بین المللی را از دست می‌دهد.
این شبکه که می‌توان آن را پر قدرت‌ترین ارگان رسانه‌ای جمهوری اسلامی نامید، دو ماه پیش امکان پخش برنامه‌هایش را در انگلستان از دست داد و هفته گذشته با حکم دفتر نظارت بر رسانه‌های آلمان از ماهواره "اس‌ای‌اس آسترا" نیز حذف شد.
پرس تی‌وی در وب‌سایت خود با "غیرقانونی" خواندن این اقدام، آن را "آشکارا جزئی از توطئه غرب برای ساکت کردن" صدای خود توصیف کرده است.
این رسانه اخیرا یک برنامه مستند حاوی اظهارات برخی از روزنامه‌نگاران بازداشتی در ایران را پخش کرد که بازداشت شدگان در آن به همکاری با "بی‌بی سی فارسی" اعتراف می‌کردند. لغو مجوز پرس تی وی در انگلستان نیز بابت اقدام مشابه این رسانه در سال ۲۰۰۹ برای پخش اعتراف‌های تلویزیونی "مازیار بهاری" خبرنگار ایرانی – کانادایی صورت گرفت.
بهاری پس از خروج از ایران علیه پرس تی وی شکایت کرد و سرانجام دو ماه پیش توانست نظر مساعد نهاد ناظر بر رسانه‌های بریتانیا (آفکام) را برای لغو پروانه کار شبکه پرس تی وی و توقف پخش برنامه‌های آن در انگلیس را به دست آورد.
[1]
