خاکستری: گمشدگی و جدال با طبیعت

مجتبا یوسفی‌پور - هفته گذشته فیلم "خاکستری" تازه‌ترین ساخته جو کارناهان فیلمساز آمریکایی در نخستین هفته نمایش عمومی خود در صدر جدول فروش سینماهای آمریکا قرار گرفت.

این فیلم که با استقبال تماشاگران و منتقدان روبرو شده ، نمایش عمومی خود را در سینماهای آمریکای شمالی و انگلستان از ۲۷ ژانویه ۲۰۱۲ آغاز کرده است. در اکران این هفته می‌پردازیم به معرفی این فیلم.

[1]
"خاکستری" تریلری است که با دستمایه قرار دادن مضمون رویارویی انسان و طبیعت، داستان گم شدن گروهی از کارکنان یک شرکت حفاری و استخراج نفت در سرزمین‌های پوشیده از برف آلاسکا را دستمایه خود قرار داده است. جان آت‌وی با بازی لیام نیسون، تیرانداز ماهری است که کارش شکار حیوانات وحشی است. او برای یک شرکت استخراج نفت و کارکنانش در آلاسکا دردسر ایجاد می‌کند و در آخرین روز کاری‌اش در پروژه تصمیم می‌گیرد بعد از نوشتن نامه‌ای برای همسرش با شلیک یک گلوله به مغز خود به زندگی‌اش پایان دهد. اما در آخرین لحظه شنیدن صدای زوزه‌ گرگی او را از انجام تصمیمش باز می‌دارد. هنگام بازگشت به شهر، هواپیمایی که آت‌وی در آن است بر اثر شرایط نامساعد آب و هوایی در نقطه‌ نامعلوم پوشیده از برف و یخی در آلاسکا سقوط می‌کند. آت‌وی و تعدادی از کارکنان شرکت از حادثه جان سالم به در می‌برند، اما در‌می‌یابند که در قلمرو گروهی از گرگ‌ها فرود آمده‌اند و در خطر حمله و کشته شدن توسط آنها هستند. آت‌وی به اجبار رهبری گروه را بر عهده می‌گیرد و تلاش می‌کند بازماندگان حادثه را به سلامت از منطقه خطر دور کند.
 

"خاکستری" بر اساس داستان کوتاهی از یان مکنزی جفرز ساخته شده است. فیلمنامه فیلم را جفرز و کارناهان به همراه یکدیگر نوشته‌اند. کارناهان که از فیلمسازان مستقل آمریکایی محسوب می‌شود، تاکنون فیلمنامه تمامی فیلم‌هایش را خودش نوشته و "خاکستری" پنجمین فیلم بلند او در مقام کارگردان است. در خاکستری بار دیگر کارناهان به همکاری با برادران اسکات روی آورده است.

ریدلی و تونی اسکات دو فیلمساز و تهیه‌کننده موفق انگلیسی در فیلم قبلی کارناهان یعنی فیلم "تیم ای" نیز در مقام تهیه‌کننده با او همکاری کرده بودند. به گفته کارناهان او ایده ساخت این فیلم را سال‌هاست که در ذهن داشته، اما این موفقیت فیلم "تیم ای" بود که شرایط ساخت آن را برایش مهیا کرد.
 

او در ارتباط با دلایلش برای علاقه به ساخت این فیلم می‌گوید: "فکر می‌کنم تمام چیزهایی که ازشان می‌ترسم در این فیلم وجود دارند: ترس از سقوط هواپیما، گرگ‌ها، ارتفاع. اینها ترس‌هایی هستند که همیشه با آدم همراهند و گاهی به کابوس‌های انسان نیز راه پیدا می‌کنند. همچنین این داستان این موقعیت را داشت تا به موضوع‌هایی چون خدا و باورهای انسان و زندگی و مرگ بپردازیم، موضوع‌هایی که همیشه ذهن انسان با آنها درگیر است و پرداختن به آنها جذابیت دارد. در نگاه کلی فیلم داستان ساده‌ای دارد که تلاش آدم‌ها برای نجات خود را روایت می‌کند، اما وقتی این موضوع‌های دسته دوم را وارد آن می‌کنی و در بخش‌هایی به آنها می‌پردازی، فیلم دیگر از یک تریلر ساده فراتر می‌رود. برای همین وقتی به تماشای فیلم می‌روی با چیزی متفاوت با انتظارت روبرو می‌شوی."
 

کارناهان در گفت‌وگوهایش تأکید می‌کند که قصد نداشته با فیلمش به پاسخی روشن و قاطع برای این پرسش‌ها در ارتباط موضوعاتی چون خانواده، مذهب، زندگی و مرگ برسد. نام فیلم یعنی "خاکستری" نیز به همین عدم قطعیت میان سفید و سیاه بودن پاسخ‌ها اشاره دارد، پاسخ به پرسش‌هایی که شخصیت‌های فیلم در هنگام قرار گرفتن در موقعیتی خاص و مرور زندگی خود به آن می‌اندیشند.

از آنجا که داستان فیلم در مناطق یخ‌زده آلاسکا اتفاق می‌افتد، کارناهان تصمیم گرفت به جای فیلمبرداری در استودیو، فیلم را در مناطق پوشیده از برف کانادا فیلمبرداری کند. او در ارتباط با شرایط ساخت این فیلم می‌گوید: "کار کردن در آن شرایط بسیار سخت و مشکل بود اما فکر می‌کنم برای اینکه فیلم چیزی شود که اکنون هست، کاملاً لازم بود. من فکر نمی‌کنم اگر در جای دیگری فیلمبرداری می‌کردیم این حس را به فیلم می‌داد. ما نیاز داشتیم واقعاً به آنجا برویم و این حس را تا آنجایی که می‌شود به شکل واقعی‌اش به دست بیاوریم. در این حالت بیشتر یک تجربه بود تا ساختن فیلم. برای بازیگران هم مثل این بود که واقعاً در حال طی کردن آن مسیر و سفر هستند. کاملاً واقعی بود."
 

نقش اصلی فیلم را لیام نیسون بازی کرده است. این دومین همکاری او با جو کارناهان بعد از فیلم "تیم ای" است. نیسون نیز شرایط سخت کار و فیلمبرداری این فیلم را اینگونه توصیف می‌کند: "قبل از پرواز به محل فیلمبرداری، من فیلمنامه را خواندم و با خودم گفتم، توانایی بازی در این فیلم را ندارم و از نظر قدرت بدنی برای این نقش مناسب نیستم. البته همیشه در نخستین برخورد با چنین نقش‌هایی نگرانی‌هایی مانند این به آدم دست می‌دهد. اما وقتی به آنجا رفتم و دیگر اعضای گروه را دیدم، فهمیدم که با گروه خیلی خوبی کار می‌کنم. همه ما در شرایط یکسانی قرار داشتیم، همه داشتیم یخ می‌زدیم. دمای هوا زیر صفر بود و همه چیز در منطقه بریتیش کلمبیا، محل فیلمبرداری یخ‌ زده بود و من حتی مشکل می‌توانستم فکر کنم و دیالوگ‌هایم را بگویم. بعد از اولین‌روز با خودم گفتم ما نمی‌توانیم این فیلم را تمام کنیم. نه فقط به خاطر ما، که حتی دوربین فیلمبرداری هم گیر می‌کرد و وسایل فنی هم با اشکال کار می‌کردند. با این‌حال انجامش دادیم، نوعی دیوانگی است اما به هر حال ما آدم‌های حرفه فیلمسازی هستیم."
 

علاوه بر لیام نیسون، بازیگرانی چون درموت مالرونی، فرانک گریلو و دالاس رابرتز دیگر نقش‌های اصلی فیلم را بازی‌کرده‌اند.
 

"خاکستری" در سه روز نخست نمایش عمومی خود با استقبال خوب تماشاگران روبرو شد و حدود ۲۰ میلیون دلار فروش کرد. منتقدان نیز به نسبت برخورد خوبی با فیلم داشته‌اند. راجر ابرت، منتقد سرشناس "شیکاگو سان‌تایمز" سه و نیم ستاره از چهار ستاره همیشگی‌اش را به فیلم داده و نوشته است: "داستان فیلم «خاکستری» روند منطقی بی‌رحمانه‌ای در پیش می‌گیرد. تعداد گرگ‌ها از انسان‌ها بیشتر است. انسان‌ها تفنگ دارند، سلاح گرگ‌ها بردباری آنهاست، وضعیت جوّی هم که وحشتناک آزاردهنده است. نگاهم به پرده سینما بود و هر لحظه بیشتر وحشت می‌کردم." او در ادامه به تماشاگران فیلم پیشنهاد می‌کند که "یادتان باشد، تا آخر تیتراژ پایانی در سینما بمانید. یک تصویر دیگر هم خواهید دید. البته این فیلم حتی بدون دیدن آن نمای آخر هم تماشایی و ارزشمند است." جیمز موترام، منتقد "توتال فیلم" نیز با دادن چهار ستاره از پنج ستاره خود به فیلم در نقد آن ضمن تعریف از بازی خوب لیام نیسون، در ستایش از فضاسازی خوب فیلم می‌نویسد: "با تماشای فیلم سرما را احساس خواهید کرد."
 

فیلم "خاکستری" با زمان ۱۱۷ دقیقه و با بودجه‌ای حدود ۳۴ میلیون دلار ساخته شده است و محصول سال ۲۰۱۲ کشور آمریکا است.
 

مشخصات فیلم
خاکستری
The Grey
نویسنده: جو کارناهان، هان مکنزی جفرز
Joe Carnahan, Ian Mackenzie Jeffers
کارگردان: جو کارناهان
Joe Carnahan
بازیگران: لیام نیسون، درموت مالرونی، فرانک گریلو، دالاس رابرتز
Liam Neeson, Dermot Mulroney, Frank Grillo, Dallas Roberts
 

در همین زمینه:

::وب‌سایت فیلم "خاکستری":: [2]
::برنامه رادیویی "اکران":: [3]

پیش‌پرده فیلم: