شاهین نجفی در رسانه‌های آلمانی‌زبان

رادیو زمانه (شاهین، غزال و لیدا) - پس از آنکه یک سایت شیعه اعلام کرد که آیت‌الله صافی گلپایگانی حکم ارتداد شاهین نجفی، ترانه‌سرا و خواننده رپ ساکن آلمان را صادر کرده است، بعد از یک وقفه کوتاه رسانه‌های آلمان متوجه این موضوع شدند و آن را به گونه‌ای گسترده پوشش دادند.

شاهین نجفی در ترانه «نقی»، که نخستین بار در هفتم ماه می در صفحه فیسبوک این خواننده رپ انتشار یافت و به‌سرعت در شبکه اینترنت دست به دست گشت، امام هادی، دهمین امام شیعیان را خطاب قرار داده است. احکام ارتداد آیت‌الله صافی گلپایگانی و سپس آیت‌الله مکارم شیرازی به این ترانه نظر داشته.

[1]

روزنامه "تاتس"، چاپ برلین به همین مناسبت در سه‌شنبه، ۱۵ می ‌۲۰۱۲ با شاهین نجفی گفت‌و‌گویی انجام داد. دانیل باکس مبنای این گفت‌و‌گو را بر "تحریک" آگاهانه عواطف مذهبی شیعیان قرار داد. او در مقدمه می‌نویسد: "شاهین نجفی می‌گوید: تحریک ضرورت دارد. او آگاهانه تابوهایی مانند اعتیاد، سکسوالیته و همجنسگرایی را می‌شکند و عده‌ای را با خودش دشمن می‌کند."

شاهین نجفی در پاسخ به این پرسش که تا چه حد فکر می‌کند جانش در خطر است می‌گوید: "من دیگر نمی‌توانم یک زندگی متعارف داشته باشم و آزادانه به هر جا که دلم می‌خواهد بروم. به من پیشنهاد داده‌اند که شهر را ترک کنم. اما کجا را دارم که بروم و چطور این‌کار را انجام بدهم؟"

تاتس در این گفت‌وگوی کوتاه سه بار بر عامل "تحریک‌کننده" در ترانه نقی اشاره می‌کند و حتی می‌پرسد که آیا شاهین نجفی از قصد و آگاهانه و با علم بر اینکه ترانه «نقی» واکنش‌هایی اعتراض‌آمیز را برمی‌انگیزد، این ترانه را خوانده است؟

نجفی پاسخ می‌دهد: "راستش را بخواهید ما اصلاً فکرش را نمی‌کردیم که چنین واکنش‌هایی پیش بیاید. قصد نداشتیم به کسی توهین کنیم."

او در ادامه به تأکید می‌افزاید: "من مخالفتی با اسلام ندارم. من نه با یک مذهب، بلکه بر ضد یک حکومت است که مبارزه می‌کنم و فکر می‌کنم هیچکس به اندازه این حکومت به اسلام ضربه نزده است."

طرح مناقشه‌برانگیز. شاهین نجفی: این طرح کنایه‌ای‌ست از سیاست روز ایران که چیزی نیست جز یک نوع فحشای دولتی. (به نقل از معنی)

شاهین نجفی سپس به طرح مناقشه‌برانگیزی که برای ترانه "نقی" انتخاب شده بود و در آن گنبد یک مسجد به شکل سینه یک زن ترسیم شده بود که بر فراز آن پرچم چند رنگ هم‌جنسگرایان در اهتزار است، اشاره می‌کند و می‌گوید: "این طرح کار یک طراح است. بعد از آنکه ترانه را شنید، این طرح را کار کرد و کنایه‌ای‌ست از سیاست روز ایران که چیزی نیست جز یک نوع فحشای دولتی."

تاتس سپس به عواطف مسلمانان غیر ایرانی اشاره می‌کند. این موضوع در سایه مهاجران مسلمان مقیم آلمان و اسلام‌گرایی و اسلام‌ستیزی در اروپای مرکزی و از جمله در آلمان از نظر سیاسی اهمیت دارد. نجفی به‌درستی به این نکته اشاره می‌کند که ترانه "نقی" به زبان فارسی اجرا شده و مخاطب آن ایرانیان‌اند و نه مسلمانان سراسر جهان. او همچنین هرگونه مقایسه با سلمان رشدی را نمی‌پذیرد و می‌گوید برخلاف رشدی که می‌توانست خانه‌نشین باشد و کتابش را بنویسد، به عنوان یک خواننده به صحنه نیاز دارد. (لینک: "من دیگر یک زندگی معمولی ندارم"، تاتس) [2]
 

گفتنی‌ست که ۲۳ پیش، هنگامی که آیت‌الله خمینی حکم ارتداد سلمان رشدی را صادر کرد، بسیاری از ناشران محافظه‌کار از انتشار "آیه‌های شیطانی" رمان جنجال‌برانگیز سلمان رشدی خودداری می‌کردند. در آن زمان روزنامه "تاتس" همراه با برخی رسانه‌های دیگر در سراسر جهان "کمپینی" را در حمایت از سلمان رشدی و کتاب آیه‌های شیطانی برگزار کرد و در اثر این کمپین بود که به شهرتی جهانی در عرصه رسانه‌ها دست یافت.

یورگ لاو، روزنامه‌نگار دیگری در "وبلاگ" روزنامه معتبر "دی‌تسایت" به گفت‌و گوی تاتس با شاهین نجفی اشاره می‌کند. به نظر او تأکید "تاتس" بر موضوع "تحریک" و "توهین" آگاهانه، ناقض اصل بی‌طرفی در رسانه‌هاست و تأکید بیش از حد روزنانه "تاتس" بر این موضوع را با "تجاوز جنسی" مقایسه می‌کند که پیش از این زنان را مقصر قلمداد می‌کردند و ادعا می‌کردند که اگر زن پوشش مناسب داشته باشد، احتمال تجاوز به او نیز کاهش می‌یابد. نویسنده با این‌حال اعتقاد دارد که در زمانه‌ای که جهان غرب تجربه حکم ارتداد رشدی را از سر گذرانده، این پرسش که آیا هنرمند آگاهانه یک متن تحریک‌آمیز ارائه داده، در مجموع موجه است، اما تأکید زیاد از حد بر این موضوع، آن هم در یک مصاحبه کوتاه را جایز نمی‌داند. (لینک: دوستان دروغین شاهین نجفی، دی‌تسایت) [3]
 

روزنامه معتبر "فرانکفورتر آلگماینه" در گزارشی که به شاهین نجفی و ترانه "نقی" اختصاص داده می‌نویسد با وجود حکم ارتداد این هنرمند ایرانی که از هفت سال پیش تاکنون در آلمان زندگی می‌کند، کارشناسان معتقدند که خطر چندانی او را تهدید نمی‌کند."

فرانکفورتر آلگماینه از این کارشناسان نام نمی‌آورد و نمی‌گوید که چگونه و بر مبنای چه داده‌هایی آنان به این نتیجه رسیده‌اند. این گزارش پیش از حکم آیت‌الله مکارم شیرازی نوشته و منتشر شده و مبنای آن حکم صافی گلپایگانی‌ست. گزارشگر به گفته‌های یک کارشناس مذهبی که از او هم نام برده نمی‌شود، ارجاع می‌دهد. این کارشناس اعتقاد دارد که حکم صافی گلپیایگانی یک حکم عمومی‌ست و چون از شاهین نجفی به طور مشخص نام برده نشده، لذا جان او هم چندان در خطر نیست. مبنای این گزارش بیشتر از آنکه ترانه "نقی" و مشکلات شاهین نجفی باشد، جایگاه آیت‌الله صفی گلپایگانی و مقایسه او با آیت‌الله خمینی‌ است که ۲۳ پیش حکم ارتداد سلمان رشدی را صادر کرد. گزارشگر می‌نویسد: "صافی گلپایگانی نه در حد آیت‌الله خمینی‌ست و نه طرفداران او با طرفداران آیت‌الله خمینی قابل مقایسه‌اند. با این‌حال «کارشناسان» می‌گویند یک نفر برای به خطر انداختن جان این رپ‌خوان ایرانی کفایت می‌کند."

تا پایان گزارش همچنان معلوم نمی‌شود که این کارشناسان و اسلام‌شناسان چه کسانی هستند و مبنای نظرات کارشناسانه آنان درباره زندگی و مرگ یک هنرمند تبعیدی چیست. (لینک: تهدید یک خواننده، فرانکفورتر آلگماینه) [4]
 

شاهین نجفی: می‌ترسم مرا بکشند. (به نقل از معنی)

روزنامه "بیلد" که از پرمخاطب‌ترین و قدرتمندترین روزنامه های آلمان است، در گزارش بسیار کوتاهی که به شاهین نجفی اختصاص داده، می‌نویسد: "شاهین نجفی از آپارتمانش فرار کرده. او چهار روز است که در یک محل مخفی به‌سر می‌برد. همسرش را پیش خانواده‌اش فرستاده، کنسرت‌های اروپایش را لغو کرده. او می‌گوید: «پلیس به من توصیه کرده شهر را ترک کنم» و در ادامه می‌افزاید: «می‌ترسم مرا بکشند.»"

"بیلد" گزارش می‌دهد: "هرچند پلیس از شاهین نجفی محافظت می‌کند، اما او احساس امنیت نمی‌کند. می‌گوید: "پیش از این حکومت ایران در آلمان مخالفانش را به قتل رسانده. هر ثانیه منتظرم که مرگم فرابرسد. من دیگر نمی‌توانم زندگی روزانه‌ام را بکنم." (لینک: "خودم را پنهان می‌کنم. می‌ترسم مرا بکشند"، بیلد) [5]
 

"اشترن" هم که از نشریات مهم و پرمخاطب در کشورهای آلمانی‌زبان است، گزارش کوتاهی از حکم ارتداد شاهین نجفی منتشر کرد. گزارش اشترن با توصیف طرح ترانه "نقی" آغاز می‌شود و ترانه "نقی" را بسیار طنزآمیز می‌خواند و می‌نویسد شاهین نجفی در این ترانه با «سرکوب سیاسی، جنون سکس و زیبایی" مخالفت می‌کند و از امام دهم شیعیان می‌خواهد که ظهور کند. سپس به حکم ارتداد و اهمیت آن در جهان اسلام می‌پردازد.

روزنامه "ولت" و "فرانکفورتر روندشاو" و همچنین نشریه "فوکوس" حکم ارتداد آیت‌الله مکارم شیرازی را به نقل از خبرگزاری فارس و تابناک بازتاب داده‌اند و جایگاه مذهبی این دو روحانی شیعه و اهمیت آنان در ایران را توضیح داده‌اند. شبکه تلویزیونی "ARD" و نیز " 3SAT" که هر دو از مهم‌ترین و پربیینده‌ترین شبکه‌های تلویزونی در آلمان و اطریش به‌شمار می‌آیند، با شاهین نجفی مصاحبه تلویزیونی انجام داده‌اند.

شبکه تلویزیونی "3SAT" در برنامه فرهنگی‌اش که از معتبرترین برنامه‌های تلویزیونی فرهنگی در آلمان به‌شمار می‌آید، شاهین نجفی را به این شکل معرفی می‌کند: "او با ترانه‌هایش بر ضد تزویر در اجتماع، سرکوب آزادی‌های جنسی و تباهی مذهب در کشورش، جمهوری اسلامی ایران اعتراض می‌کند. شاهین نجفی: رپ‌خوان ایرانی مقیم کلن. او می‌خواهد احساسات مخاطبانش را برانگیزد و با این‌حال آنچه که برمی‌انگیزد حکم ارتداد و قتلش است. شاهین نجفی اکنون هدف تهاجم روحانیون قرار گرفته است." (لینک: فتوای قتل یک رپ‌خوان، 3SAT) [6]
 

نشریه "قنطره" که به زبان‌های عربی، آلمانی و انگلیسی انتشار می‌یابد و گفتمان‌های اصلاح‌طلبانه در جهان اسلام را بازتاب می‌دهد، تاکنون هیچگونه واکنشی به حکم ارتداد شاهین نجفی نشان نداده است. این موضوع در سایه سیاست‌ خارجی آلمان درجهان عرب و با توجه به حساسیت موضوع اسلام در بین مهاجران مسلمان مقیم آلمان اهمیت دارد و نشان می‌دهد که حکم ارتداد شاهین نجفی در آلمان از حساسیت سیاسی نیز برخوردار است.
 

اشاره: روایت رادیویی این گزارش با متن منتشر شده تفاوت دارد. برنامه رادیویی کاری از شاهین، غزال و لیدا در رادیو زمانه.

در همین زمینه:
::حکم ارتداد شاهین نجفی، لیدا حسینی‌نژاد، رادیو زمانه:: [7]