وقتی هیچ‌کس در تل‌آویو نمی‌داند چه می‌خواهد
شنبه, 1390-11-22 05:31
ارشاد علیجانی
درست چند روز پس از آنکه رئیس پنتاگون گفت که اسراییلی‌ها در بهار به ایران حمله می‌کنند رئیس جمهوری آمریکا عنوان کرد تصمیمی در این‌باره در اسراییل گرفته نشده است و چند روز بعد نیز با امضای خود زیر یک لایحه٬ دور جدید از تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران را به تصویب رساند.
بحث احتمال حمله و عدم حمله اسراییل و یا حتی آمریکا به ایران در ماه‌‌های اخیر٬ همواره یک دو‌دستگی در میان مردم و حتی کارشناسان٬ پیرامون حمله یا عدم حمله اسراییل و آمریکا به ایران مطرح می‌کنند.
از راننده تاکسی‌های خط امام حسین- آزادی تا کارشناسان سیاسی٬ هر دو دسته نیز با بیان برخی از تحلیل‌های مختلف از شرایط روز جهانی همواره استدلال محکم‌تری نیز در دست دارند: اظهارات صریح مقامات سه ضلع این نزاع؛ یعنی ایران٬ اسراییل و امریکا.
این بدین معنی است که مقامات هر سه کشور به‌ویژه مقامات اسراییل٬ بارها و بارها به‌صراحت پیرامون دست به اسلحه بردن و یا نبردن اظهارنظرهای مستقیم کرده‌اند. به نظر می‌رسد واقعاً مقامات اسراییلی و در درجه دوم آمریکایی خود نیز برآورد درستی از شرایط پیش‌روی منطقه٬ ایران حتی مسایل داخلی خود٬ و سیاستی که احتمالاً در پیش خواهند گرفت ندارند.
(هرچند بسیاری از کارشناسان٬ معتقدند با حملات سایبری صورت گرفته به تاسیاست هسته‌ای و حتی انفجار در نقاط مختلف ایران و ترور برخی از دانشمندان ایرانی جنگی نه به وضوح جنگ‌های متعارف٬ بین دو کشور آغاز شده است.)
روز شنبه بیست و چهارم دی ماه نتانیاهو در مصاحبه با یک روزنامه "استرالیایی" [1] عنوان کرد: "شاهد آن هستیم که برای اولین بار تحریم ها اقتصاد ایران را تحت تأثیر قرار داده و تحریم ها علیه فعالیت‌های هسته ای ایران تاثیرگذار بوده‌اند و در صورتی که با تهدید نظامی ایالات متحده همراه شوند ، موفقیت‌آمیز خواهند بود."
اما درست چند روز بعد نخست وزیر اسراییل طی سخنرانی‌ای [2] در کنست٬ مجلس اسراییل پیرامون همین مسیله گفت: "تحریم‌های فعلی تأثیری بر روند برنامه هسته‌ای ایران نگذاشته است و تا زمانی که تحریم‌های جدی علیه بانک مرکزی و صادران نفت ایران وضع نشود٬ این تحریم‌های فعلی تأثیری بر برنامه هسته‌ای ایران ندارد.
ائتلافی متشکل از جناح‌های بسیار دست راستی اسراییل خواهان این نیست که تب درگیری نظامی ایران و اسراییل را کاهش دهد٬ چرا که در زمان خطر، این ائتلاف از شانس بسیار بالایی برای پیروزی مجدد در انتخابات برخوردار است
به نظر می‌رسد که دولت ائتلافی متشکل از جناح‌های بسیار دست راستی اسراییل٬ اکنون بر سر یک دوراهی نگاه به مسایل داخلی و بین‌المللی قرار گرفته است٬ از سویی نمی‌خواهد با تأیید مؤثر واقع شدن تحریم‌ها یک امتیاز به کیسه اوباما رئیس جمهوری آمریکا بریزد٬ کسی که فشار زیادی به آن‌ها برای توقف شهرک‌سازی و نشستن پشت میز مذاکره وارد کرده و حتی از مرزهای ۱۹۶۷سازمان ملل بین اسراییل و فلسطین نیز دفاع کرده است.
همچنین خواهان این نیست که احتمالا تب درگیری نظامی ایران و اسراییل را در فضای داخلی اسراییل کاهش دهد٬ چرا که به‌وضوح در زمان خطر جنگ و مشکلات امنیتی این ائتلاف از شانس بسیار بالایی برای پیروزی مجدد در انتخابات آتی کنست اسراییل برخوردار است.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد دولت نتانیاهو متوجه این نکته نیز شده است که جامعه جهانی و حتی بخش کثیری از افکار عمومی آمریکا انگیزه‌ای برای تحمل یک جنگ جدید در منطقه خاورمیانه را ندارد٬ منطقه‌ای که مسلماً درگیری در آن تأثیری غیرمستقیم اما آشکاری روی زندگی مردم٬ از پاریس تا نیویورک خواهد داشت. در دوره‌ای که اسراییل با یک قهر جهانی با سیاسیت‌های خود موجه است و نشانه آن تصویب با حداکثر آرای عضویت فلسطین در یونسکو است.
مواضع مقامات اسراییلی٬ مشخصاً پیرامون مسئله حمله به ایران نیز تا همین حد٬ دوگانه و غیر‌قابل پیش‌بینی است.
چندی پیش شیمون پرز رئیس جمهوری اسراییل در مصاحبه با شبکه دو تلویزیون اسراییل [3] با بیان اینکه زمان حمله اسراییل به ایران نزدیک است گفت: "تشکیلات جاسوسی تمام کشورها متوجه شده‌اند که خطر ایران قریب الوقوع است و رهبرانشان را نیز در جریان قرار داده اند."
مواضع مقامات اسراییلی٬ به‌طور مشخص در مورد مسئله حمله به ایران٬ دوگانه و غیر‌قابل پیش‌بینی است
اما تنها ده روز بعد اویگدور لیبرمن وزیر امور خارجه دولت اسراییل که از جمله وزرای بسیار تندروی این دولت به حساب می‌آید در این باره گفت: "ما از يک حمله نظامى حرف نمى‌زنيم. اسرائيل از طريق نظامى نمى‌تواند تمام مشکلات جهان را حل کند. من پيشنهاد مى‌کنم که امريکا به عنوان بزرگترين قدرت جهان مسئوليت حل مشکل ايران را برعهده بگيرد.بهترين راه جلوگيرى از برنامه هسته‌اى ايران تحريم‌هاى شديد است، تحريم‌هایی بسيار سخت.
قطعنامه‌هاى شوراى امنيت سازمان ملل ناکافى هستند. ايران بايد با تحريم‌هاى سخت‌تر و موثرتر مواجه شود. اين تحريم‌ها عليه ليبى کارساز بودند. ما بايد ايران را منزوى کنيم. تنها اين راه نتيجه خواهد داد."
چندی پیش اسراییل و آمریکا اعلام کردند که رزمایش مشترک نظامی خود را به تعویق خواهند انداخت٬ (این اتفاق درست پس از آن بود که رحیمی معاون احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران از احتمال بستن تنگه هرمز از سوی ایران در صورت تصویب تحریم خرید نفت از ایران سخن به میان آورده بود.)رزمایشی که به وضوح شبیه‌سازی حمله به ایران بود٬ مقامات اسراییلی در ابتدا دلیل آن را مسایلی فنی و مالی عنوان کردند اما سپس آویگدور لیبرمن که در وروشو٬ پایتخت لهستان بود با ذکر این نکته که رزمایش"چالش سخت-۱۲" لغو نشده و تنها زمان برگزاری آن به روزهای پایانی سال ۲۰۱۲ منتقل شده است تأکید کرد: "علت به تعویق افتادن رزمایش مشترک آمریکا و اسرائیل جلوگیری از تنش و بی‌ثباتی در منطقه بوده است."
اما چند روز پیش برخی منابع خبری مدعی شدند٬ مقامات اسراییلی با عنوان اینکه در زمانی که (احتمالا) قصد حمله به ایران را دارند نمی‌خواهند منابع نظامی خود را در یک مانور خرج کنند و پس از آن نیز اظهارات لیون پنتا رئیس پنتاگون آمریکا که گفته بود اسراییل در حوالی چند ماه آینده به ایران حمله نظامی کند٬ یعنی پیش از آنکه ایران وارد "نقطه مصونیت" تولید بمب اتمی (به اعتقاد مقامات اسراییلی) شود.
نتانیاهو : به نظر می‌رسد دولت آمریکا در سالی که انتخابات در آن برگزار می‌شود از برخورد جدی و وضع تحریم‌های اساسی نسبت به ایران طفره می‌رود
اما درست چند روز پس از این باراک اوباما به عنوان عالی‌رتبه‌ترین مقامام سیاسی آمریکا در مصاحبه با شبکه ان‌بی‌سی این کشورا به صراحت گفت: "من فکر نمی‌کنم چنین تصمیمی در اسراییل گرفته شده باشد."
این جمله باراک اوباما را می‌توان در کنار مصاحبه هجدهم ژانویه ایهود باراک وزیر دفاع اسراییل قرار داد که گفته بود: " هنوز هیچ تاریخی برای حمله به ایران مشخص نیست و اساساً دولت با آن نقطه فاصله زیادی دارد."
یا وزیر دفاع اسراییل بر خلاف اظهارات اخیر رئیس پنتاگون آمریکا درباره زمانی که اسراییلی‌ها معتقد هستد ایران در بهار نقطه بدون بازگشت را رد خواهد کرد٬ در ماه نوامبر گذشته گفته بود :"نمی‌توان دقیقاً پیش‌بینی کرد ایران چه زمانی به این نقطه خواهد رسید."
آنچه سردرگمی در اظهارنظرهای مقامات آمریکایی ظاهراً به نظر می‌آید علاوه بر اینکه قاعدتا باید بر اساس سردرگمی در تصمیم‌گیری در تل‌آویو باشد اما گذشته از آن٬ به نظر می‌رسد این‌گونه اظهارات علاوه بر خبررسانی از سوی مقامات امریکایی٬ به‌گونه‌ای نهیب زدن به مقامات اسراییلی برای عدم به‌راه‌انداختن دردسر در سالی باشد که سه انتخابات مهم در دنیا برپا خواهد شد: انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا٬ انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه و انتخابات آتی کنست در اسراییل.
نکته‌ای که تلویحا نتانیاهو در سخنرانی خود در کنست اسراییل به آن اشاره کرد: "به نظر می‌رسد دولت آمریکا در سالی که انتخابات در آن برگزار می‌شود از برخورد جدی و وضع تحریم‌های اساسی نسبت به ایران طفره می‌رود."
احتمالاً از سوی دیگر نیز تلاشی است برای تحت فشار قرار دادن ایران٬ برای پذیرفتن شروط غرب و کوتاه آمدن چین و روسیه در مقابل فشارهای دیگر اعضای شورای امنیت برای وضع تحریم‌های جدید و قوی‌تر علیه ایران.
[4]
