آذر 1389
خطری به نام پوپولیسم
اومبرتو اکو نویسنده و فیلسوف ایتالیایی را همه با رمان «نام گل سرخ» میشناسند؛ رمانی هیجانانگیز و پررمز و راز در مود پیگیری قتلهای مشکوک در یک صومعهی قرون وسطایی در ایتالیا. میلیونها نسخه از این رمان در سراسر جهان فروش رفته و در سال ۱۹۸۶ فیلمی هم بر اساس آن ساخته شده، که هرچند تماشاگران و منتقدان عمدتاً آن را ستودهاند، اما خود اکو آن را نکوهیده است.

ویژگیهای خشونت نمایشی
شکلی از خشونت که کمتر مورد بررسی قرار گرفته، خشونت نمایشی است. خشونت نمایشی در فرایند نمایش هدفمند احساسات و در جهت برانگیختن تأثیری معین بر دیگران اِعمال میشود. عرصۀ بروز و کاربرد این خشونت کناکنش (interaction) میان انسانها است و هر کس و هر گروهی نیز از امکان و امکانات اِعمال آن برخوردار است. از اینرو نیز حضوری همه جانبه در زندگی روزمرۀ اجتماعی دارد.

خروج بناهای تاریخی از فهرست آثار ملی
دیوان عدالت اداری در ایران، رای به خروج سی و پنج بنای تاریخی از فهرست آثار ملی داده است. مطابق این رای این بناها دیگر جزو میراث فرهنگی ایران محسوب نمیشوند و مالکان آنها میتوانند نسبت به تخریب و نوسازی آنها اقدام کنند. این رای مورد اعتراض سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته است. مطابق نظر این سازمان، تشخیص این که چه آثاری باید در فهرست آثار ملی ایران قرار بگیرند تنها برعهده کارشناسان سازمان میراث فرهنگی است.

دماسنجی از مولکولها
میشود لامپ روشنی را لمس کرد و گرمیاش را فهمید؛ اما طبعاً نمیتوان این روش را برای یک مولکول منفرد به کار بست و نتیجهای مشابه گرفت. پژوهشگران دانشگاه رایس ایالات متحده مدعیاند که راهی را برای تعیین دمای یک مولکول، یا الکترون آزاد با یاری روش «طیفسنجی رامان»؛ به کمک یک آنتن نوری یافتهاند.

یازدهمین دورهی جایزهی معماری آقاخان
«جایزهی معماری آقاخان» در سال ۲۰۱۰ با برگزیدن پنج طرح معماری به کار خود پایان داد. روز چهارشنبه، ۲۴ نوامبر نتایج نهایی یازدهمین دورهی «جایزهی معماری آقاخان» طی مراسمی ویژه در موزهی هنرهای اسلامی در شهر دوحهی قطر اعلام شد و برندگان جوایز خود را دریافت کردند. به این ترتیب جایزهی معماری آقاخان یک بار دیگر توانست بر اهمیت طرحهایی انگشت بگذارد که بهطور محسوسی در ارتقای کیفیت زندگی انسانها در محیط اطرافشان تاثیر گذار هستند.

یکم آذر، روزی برای اصفهان تاریخی
یکم آذرماه ماه روز اصفهان است. از سال ۱۳۸۳ و به ابتکار جمعی از کوشندگان فرهنگی و انجمنهای غیر دولتی در اصفهان، تصمیم گرفته شد تا همهساله روزی به نکوداشت این شهر تاریخی و فرهنگی اختصاص یابد تا به این وسیله هر سال مجالی فراهم شود برای بازاندیشی به جایگاه اصفهان در میان شهرهای ایرانی و بررسی مشکلات و خطراتی که حیات فرهنگی و اجتماعی آن را تهدید میکند. سرانجام با هماندیشیهای فراوان، روز یکم آذرماه به عنوان روز نکوداشت اصفهان انتخاب شد و از سال ۱۳۸۴ تاکنون این روز از سوی علاقهمندان به تاریخ این شهر گرامی داشته میشود.

این فصل لعنتی
ویدا وفایی: «عاشقانههای مصدق» سرودهی مرتضی بخشایش از چهار دفتر تشکیل شده است: پرندههای پوشالی؛ عاشقانههای مصدق؛ این فصل لعنتی؛ و دستها یک روز تمام میشوند. دفتر اول سه شعر دارد که عریان و بیپرده واقعیتهایی تلخ را به خواننده میچشاند. نخستین شعر دفتر اول با نام «خراش» میتواند خراشی باشد بر پوستهی باوری دروغین و شاعر سطح را میخراشد که دروغین بودن آن را آشکار کند؛ و یا ممکن است زخمی باشد بر تن قومی که شاعر روایتش میکند.

آرال زنده خواهد شد؟
در بعدازظهر دلنشین یکی از روزهای آگوست سال جاری دهها ماهیگیر قزاق، جشنی را در نزدیکی کرانهی جنوبی دریای آرال شمالی برپا کردند. آنها طبق آیینی که مختص ساکنین پهندشتهای آسیای مرکزی است، بزغالگان و گوسفندان و ماهیانشان را با پشتههای سیب، گرد هم آوردند، آبجو و ودکایی نوشیدند و شهردارشان به بهترین ماهیگیران فصلی که گذشت، هدایایی بخشید. آنها مسابقه دادند و بعد خسته و سیگاربهلب، به نقل داستان و آوازخوانی در ستایش از آرال و ماهیاناش نشستند؛ و آنها چقدر عاشق آرال و ماهیاناش هستند.

روانشناسی اجتماعی خودرو
خودرو احساساتِ متفاوتی را پدید میآورد: لذتِ رانندگی، طغیانِ «دیوانگی در جاده»، هیجانِ سرعت، امنیتی که از راندنِ یک خودروی «امن» ایجاد میشود و مانند اینها. خودرو همچنین با سیاستهای هیجانی هم گره خورده است: برخی از مردم با «بندآوردنِ ترافیک» و «اشغال خیابانها» بسیج میشوند، در حالی که برخی دیگر در اعتراضات خویش اعلام میکنند که بنزینِ ارزان جزو حقوق اصلیشان است.

کشف ژرفترین دودکشهای زیرآبی زمین
پنجهزار متر پایینتر از امواج خروشان کارائیب، بر کف تاریک و خاموش دریا دودکشهای باریک و بلندی از جنس کانیهای آهن و مس مدام میجوشند و آب پیرامونشان را نهتنها به حد جوش، که تا مرز ذوب سرب از گرما اشباع میکنند. اینها را زیردریایی ریز و بیسرنشینی متعلق به کشتی سلطنتی «جیمز کوک» بریتانیا که چندی پیش عازم آبهای کارائیب شده بود، برایمان گفته است، از دودکشهایی که پانصد متر از ژرفترین نمونههایی که تاکنون دیده شده بود، عمیقترند و انتظار میرود پنجرهای نوین بهروی رازهای حیات ناشناختهی بستر دریا بگشایند.
